Đường Nguyễn Khắc Viện thuộc phường Vĩnh Hoà, Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa.
Đó vẫn còn là con đường đất hơi lởm chởm đá, chưa được đẹp và bằng phẳng lắm. Một con đường nhỏ, ngắn, cách trung tâm thành phố có lẽ khoảng 5 đến 6 cây. Tôi không sống tại Nha Trang nên không biết điểm nhận diện nào khác ngoài mốc chỉ là ngã ba đại lộ Phạm Văn Đồng – Điện Biên Phủ.
Từ sau khi tham gia lớp Bồi dưỡng Yoga khóa 1 tại Đồng Nai của CLB Yoga dưỡng sinh Nguyễn Khắc Viện vào tháng 7.2019, tôi đã được gợi ý đi thăm con đường này (cũng như tìm hiểu thêm về cuộc đời và sự nghiệp của thầy Viện). Tuy nhiên vì làm việc, học tập xa quê nên tôi chưa thực hiện được dự định. Thêm nữa, nhà tôi ở Vạn Ninh, cách Nha Trang gần 70km. Khoảng cách cũng không thuận lợi. Mãi đến hôm nay khi có công việc cần vào thành phố, tôi mới nhớ tới địa danh mà mình đã ghi khắc. Như vậy khoảng cách thời gian từ khi khởi ý đến khi thành tựu là phải hơn 5 tháng.
Từ nhà thuộc vịnh Vân Phong, tôi chạy xe men theo Quốc lộ 1A sau đó rẽ trái vào Phạm Văn Đồng, rồi dừng ở điểm cuối là ngã ba Phạm Văn Đồng – Điện Biên Phủ. Đi thêm khoảng 300m, nhìn bên phải là đường Nguyễn Khắc Viện. Biển một bên và phố phường một bên, suốt cả quãng đường, tôi có cơ hội được nhìn ngắm cả 3 vịnh Vân Phong, Nha Phu, Nha Trang.
Khi đến đường Nguyễn Khắc Viện thì đã hơn 4 giờ chiều. Bầu trời hôm nay trong xanh. Nắng đẹp. Gió mát. Cảm giác trên thân không có sự nóng bức hay khó chịu nào. Tôi chạy xe thật chậm để nhìn ngắm quang cảnh xung quanh. Địa hình thoai thoải hơi dốc hướng lên, gần đây có núi Cô Tiên, tôi đoán có lẽ đây thuộc vào phần chân núi chăng?
Vì là đường đất, lại có mấy anh thợ đang trộn xi măng cho một công trình gần đó nên bụi bay nhiều. Không thấy vỉa hè dành cho người đi bộ. Không phân phần đường hoặc cũng có thể là không đủ không gian để tạo ra phần đường cho người đi bộ. Muốn đi có lẽ phải nép mình thật sát vào lề đường. Với những gì mà tôi đang trực tiếp trải qua, thuộc tính an toàn, thân thiện hay là vì con người có lẽ chưa được tính toán trong việc quy hoạch con đường này. Rất mong tiên liệu này của tôi sẽ không đúng với đường Nguyễn Khắc Viện nói riêng và với toàn thành phố Nha Trang nói chung!
Mong ước của tôi, một đứa con của tỉnh Khánh Hòa chỉ là được đi bộ, được đạp xe, được sử dụng hệ thống giao thông công cộng thân thiện, được tận hưởng niềm vui trong từng bước chân, được thảnh thơi đứng bên đường để gặp gỡ, trò chuyện với bạn bè, được hít thở không khí trong lành. Chứ mong muốn của tôi không phải là những cao ốc với xi măng, cốt thép to bự che chắn hết tầm nhìn. Cũng không phải là đường xá chỉ được thiết kế cho xe cơ giới mà đẩy lui hay lãng quên phần đường dành cho người đi bộ, người đạp xe. Để rồi cuối cùng cái mà con người nhận được chỉ là sự quá tải của phương tiện giao thông, khói xả, mùi xăng, tiếng ồn thường trực và một nhịp sống hối hả với tốc độ 40km, 50km/h có khi còn vượt hơn chứ không phải là sự vận động tự nhiên cân bằng ở mức 5km/h.
Bất lợi, thiếu an toàn nhưng may mắn là vì nhỏ, vì ngắn (tôi đoán độ dài của đường Nguyễn Khắc Viện vào khoản 300m, có lẽ chỉ mất khoảng 5 phút di chuyển là đi hết đường) nên lượng xe qua lại nơi đây rất thưa thớt. Tôi tìm đến nơi đặt bảng tên đường để lưu giữ 1 bức ảnh kỉ niệm. Trung tâm của bức ảnh hay nội dung mà tôi muốn truyền tải đó là danh xưng Nguyễn Khắc Viện. Thế nên cũng như anh em ở 3 miền, cũng như các chuyến đi thăm đường Nguyễn Khắc Viện của anh em ở Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Quy Nhơn, Sài Gòn, tôi chọn một bố cục tương tự. Đó là xoay lưng và hướng tầm mắt lên bảng tên đường.
Đứng và đi trên con đường lần đầu tiên tìm đến, cảm giác lúc này đương nhiên là lạ lẫm. Nhưng rồi sự mát mẻ của thời tiết, những hàng cỏ cây điểm qua ven đường và sau nữa là mùi đất chốc chốc lại làm cho thân thuộc. Tôi nhớ một tôi xưa. Ngày bé. Chân bước. Đường quê. Ngực phập phồng theo từng hơi thở…
Tiếp cận với phương pháp dưỡng sinh của thầy Viện, tôi được học 12 câu thở, được tập các bài tập thở căn bản và các động tác yoga kết hợp động tĩnh đã được Việt hóa hoàn toàn. Thầy đã mở các câu lạc bộ ngay trong cơ quan là NXB Ngoại Văn và các nơi khác bên ngoài để phổ biến yoga từ những năm 1970 của thế kỷ trước. Nay tôi thấy mình đang là sự nối tiếp theo dòng chảy của yoga Việt từ Ấn Độ thông qua thầy, các thế hệ đàn anh, gần nhất là cô Ái Liên rồi đến mình cùng các bạn ở khóa Bồi dưỡng tháng 7.
Kể từ sau khi rời lớp, tôi tìm đọc thêm sách, tham gia 10 ngày thiền và học thêm một lớp yoga nữa. Như cách chia của thầy Nguyễn Minh Kính (thuộc cấp của thầy Viện tại NXB Ngoại Văn, về sau thầy Kính phổ biến dưỡng sinh ở miền Nam) là có 3 phần luyện tập bao gồm luyện thở, luyện sức, luyện thần kinh. Luyện thần kinh tôi chưa tập. Luyện sức tôi có thực hành theo những gì đã học trên lớp cũng như học thêm bên ngoài. Tuy nhiên, tôi chưa đi vào các kỹ thuật nâng cao mà mới chỉ dừng lại ở các động tác cơ bản. Cố gắng luyện đều đặn và sao cho thuần thục theo thời khóa mỗi ngày. Về luyện thở, có lẽ là hình thức tôi tập nhiều nhất, chủ yếu là thở bụng. Khi hành thiền, tôi theo các bài quan sát vào hơi thở. Khi xả thiền, tham gia các hoạt động trong ngày, mỗi khi có cơ hội, tôi đều tập để ý đến sự phồng xẹp của bụng.
Thót bụng thở ra
Phình bụng thở vào
Êm chậm sâu đều
Tập trung theo dõi
Luồng ra luồng vào
Chiều nay, đứng trên con đường Nguyễn Khắc Viện, hình ảnh em bé của ngày xưa tràn về trong ý thức của tôi. Khi còn là em bé, chắc chắn tôi đã từng có những nhịp thở tự nhiên, thả lỏng, thư duỗi. Nhưng khi lớn lên, những biến cố trong cuộc đời, áp lực cuộc sống, nghề nghiệp bao nhiêu thứ bủa vây đã khiến cho tôi trở nên xa lạ rồi dần bỏ quên với hơi thở, với chính những gì thân thuộc và tự nhiên của mình. Nay thì những bài tập thở của thầy Viện như là một duyên trong nhiều duyên đang giúp tôi trở về. Tôi về với tôi. Và tôi cũng mong sao những người xung quanh tôi cũng có được sự trở về đó. Bớt chạy theo những ảo vọng bên ngoài và dành thời gian, tâm sức để chăm chút cho nội lực, cho sức khỏe của bản thân. Mà giản dị là chăm chút cho hơi thở.
Vì thở chính là sự sống, là cái gần gũi, thân thuộc, cái cốt yếu đầu tiên.
#Đào
16 giờ hơn, Nha Trang
Khởi sự ngày 25.12.2019
Hoàn thành ngày 6.1.2020
